Joost Hovenier, local hero

Necrologie, gepubliceerd op: website De Architect, 2016

 

Onverwacht is de Amsterdamse architect Joost Hovenier overleden. Joost studeerde af aan de Academie van Bouwkunst na eerst de MTS en de HTS doorlopen te hebben. Hij werkte bij Rudy Uytenhaak en UN Studio. In 1995 richtte hij met Jan Peter Wingender Joost het Amsterdamse bureau Wingender Hovenier op, dat sinds 2012 samen met Uri Gilad wordt voortgezet als Office Winhov.

In 2006 leverde het bureau het Loodsen project aan de Oostelijke Handelskade in Amsterdam op. Hoewel het project nooit in Nederland werden gepubliceerd, werd het meermalen genomineerd voor prijzen in Nederland en daarbuiten en werd het bijvoorbeeld opgenomen in The Phaidon Atlos of 21^st Century World Architecture. Het bureau bouwde daarna gestaag verder aan een oeuvre van seriematige woningbouw dat opvalt door een terughoudend gebruik van baksteen als gevelmateriaal. Het grootste deel van dit werk ontstond in binnenstedelijke locaties.

Ik leerde Joost kennen op de reizen die wij min of meer toevallig samen maakten. Wij deelden een belangstelling voor architecten uit de ‘schaduwcanon’ van de architectuur: wij gingen met een groep collega’s naar Parijs om het werk van Fernand Pouillon te bestuderen, met Jeroen Geurst naar Frankrijk voor de begraafplaatsen van Edwin Lutyens, met Ids Haagsma en Hilde de Haan reden wij langs de huizen van de Bossche Schoolarchitect Jan de Jong en wij vlogen naar Milaan ter voorbereiding van ons gezamenlijke artikel over het Sant’Angelo klooster van Giovanni Muzio. Joost kwam naar Liverpool om de opening van mijn Bluecoat gebouw mee te maken, waarmee hij mij minzaam compli­menteerde, maar mij ook voorzag van streng commentaar. Wij waren allebei uitgenodigd om bij te dragen aan een nieuwe modelwijk van de Duitse Werkbund in Berlijn en maakten urenlange ritten over de Autobahn.

Vooral op die autoritten leerde ik Joost kennen als een verzamelaar. Hij verzamelde feiten, inzichten en anekdotes over architectuur, maar ook over jazz, wielrennen, Citroëns en zelfs over espressobonen als dat zo uit kwam. Ik werd tijdelijk opgenomen in het netwerk van Office Winhov. Voortdurend stond Joost in contact met zijn partners. Via WhatsApp vlogen foto’s en berichten heen en weer. Ik ervaarde de jongensachtige intensiteit waarmee Joost zijn vak beleefde en hoe hij zijn enthousiasme en belevenissen voortdurend deelde. Joost beoefende zijn vak als hobby.

De praktijk van Joost bestond niet uit het ontwerpen van gebouwen alleen. Hij nam het initiatief voor de digitale publicatie Local Heroes. Op basis van een vaste layout biedt het aan gastauteurs de mogelijkheid om hun fascinaties naar architecten die de officiële geschiedsschrijving nooit gehaald hebben te verspreiden. Het idee is een wonder van eenvoud. De pdf’s zijn via de webserver van zijn bureau te downloaden. De pdf’s zijn op A4 formaat af te drukken en bevatten vaak praktische informatie voor bezoek en verdere studie. Via een steeds groeiende LinkedIn-groep liet Joost weten wanneer er weer een exemplaar klaar was.

Soms kreeg ik onverwacht bericht van Joost. Vaak had hij dan iets gevonden wat ik moest weten. De laatste mail bevatte een scan van een schilderij Giovanni Muzio. Het was een voorstelling van onze gemeenschappelijke held in gesprek met Vitrivius tegen de achtergrond van een denkbeeldig stadsbeeld met gebouwen van historische meesters en Muzio zelf. Het zegt veel over het verlangen van Joost om positie te kiezen, om zich te verhouden tot de mensen die hij bewonderde. We hadden plezier om het schilderij (wij wilden er zelf ook wel een), want wij wisten dat de werkelijkheid veel minder heroïsch is.

Op zoek naar originele tekeningen van Muzio belandden wij ooit bij Archivio Storico Giovanni Muzio. Het instituut met deze weidse naam bleek te bestaan uit een houten tekeningenkast in een minuscuul kamertje onder een vochtige trap van het kantoor van de kleinzoon van Muzio. De calques van bijna een eeuw oud werden door Giovanni jr. kriskras op tafel gelegd. Gehurkt op de grond maakte Joost foto’s met zijn mobieltje. Wij kwamen erachter dat de zo nauwkeurig gedetailleerde gebouwen van Muzio zonder bouwkundige detailtekeningen waren gerealiseerd. Achteloos vertelde zijn kleinzoon dat de bakstenen gevelbekleding door puin bij elkaar gehouden werd. Voor perfecte gebouwen heb je geen perfecte tekeningen nodig, zo was wederom onze les in Milaan.

Recente ontwerpen van Office Winhov verkenden nieuwe richtingen. Joost was vol van de nieuwe prefab beton gebouwen die in Eindhoven en Zürich, de verbouwing van het W-Hotel in Amsterdam en de nieuwe opdracht voor de restauratie van het Trippenhuis. Aan Joost gaat een bezonken vakman met een scherp oordeelsvermogen verloren. Deze Local Hero was nog lang niet klaar met zijn werk. Joost Hovenier werd 52 jaar oud en laat een vrouw en twee kinderen na.