Post Piraeus
Boek ter gelegenheid van 20ste verjaardag Piraeus-gebouw naar ontwerp Hans Kollhoff & bijdrage Wendbaarheid in het duurzaamheidstijdperk
Speciale publicatie vaktijdschrift De Architect
Uitgave Post Piraeus: Vakmedianet, Alphen a.d. Rijn (2017)
2016 – 2017
‘Hans van der Heijden gaat nog een stap verder. Nu de gevelbekleding los staat van het skelet, behoort wat hij het koudebrugmodernisme noemt definitief tot het verleden. Vanaf dat moment brengt Kollhoff volgens Van der Heijden de bouwkundige elementen bijeen in volstrekt vanzelfsprekende composities en behoeven de gevels ook niet meer te zweven. Resultaat is een logica van de gewaarwording van de gevel, die de brug slaat tussen ontwerp en stedelijke publiek.’ Harm Tilman in het nawoord van Post Piraeus
Ter gelegenheid van de 20ste verjaardag van de oplevering van het Piraeus gebouw, ontworpen door de Duitse architect prof. Hans Kollhoff, nam HvdH met Jan Peter Wingender en Alexander Pols het initiatief voor een publicatie die de erfenis van dit gebouw verkent.
In 1994 werd het woongebouw Piraeus naar ontwerp van Hans Kollhoff en Christian Rapp opgeleverd. Het sloeg in als een bom. Er waren Duitse architecten nodig om te laten zien dat het ontwerp zich niet hoefde af te zetten van de Nederlandse bouwcultuur. Piraeus is te zien als een kantelpunt waarna het denken over het maken van gebouwen en stad opnieuw werd opgeladen. In de twee decennia daarna beleefde de Nederlandse architectuur een ongekende bloei. Er werd een cultureel bestel opgetuigd en ook weer onttakeld. Achteraf bezien moet worden vastgesteld dat het culturele beleid zich niet heeft weten te verbinden aan zoiets als een bouwcultuur. De architectuur als culturele kracht leek maakbaar en werd uitgedragen door specialisten die op grote afstand stonden van de alledaagse bouwpraktijk.
Het is in 2017 zonneklaar dat architecten niet meer kunnen leunen op culturele experts en zelf moeten laten zien wat hun unieke vaardigheden zijn en waarin zij in praktische zin effectief zijn. Deze situatie was voor tienarchitecten aanleiding om zich te verenigen. In de wetenschap dat de tijd van grote denkbeelden voorbij is gingen zij aan het werk, zonder manifest of beginselverklaringen, vanuit een gemeenschappelijke interesse in de vraagstukken van het hedendaagse bouwen in de pluriforme stad van vandaag. Zij kwamen bij elkaar, bespraken het werk van Hans Kollhoff, dachten na en maakten visuele interpretaties van zijn gebouwen. Zij schreven stukken over het belang van Kollhoff’s werk voor het eigen werk aan de hand van ontwerpthema’s. Steeds stond daarbij de praktische waarde van het ontwerp voorop. Zij zien het ontwerp niet als een autonome activiteit tegenover ‘de cultuur’, maar als arbeid die is ingebed in een bredere bouwcultuur van ontwikkelen, bouwen, ontwerpen, praten en denken. Het resultaat is een verzameling getekende en geschreven inzichten met de titel Post Piraeus.
De bijdrage van HvdH heet Wendbaarheid in het Duurzaamheidstijdperk. Daarin wordt in tekst en tekening onderzocht hoe de thermische schil van drie door Kollhoff ontworpen gebouwen bijdragen aan de soliditeit ervan en hoe die aanpak terugkomt in de ontwerpen voor De Grienden en Werkbundstadt Berlin.
Post Piraeus verscheen in het Nederlands en Engels onder redactie van Endry van Velzen en HvdH. Post Piraeus is het resultaat van de gezamenlijke inspanning van:
Hans van der Heijden