Building upon Building
Reflectie op Reformsiedlung Paul Francke Berlijn ontworpen door Paul Mebes
Publicatie Building upon Building: nai010, Rotterdam (2016)
Opdracht: Marius Grootveld & Jantje Engels, Gent, B
2014 – 2016
Antje Engels en Marius Grootveld nodigden een groep Europese architecten uit om beelden te leveren voor denkbeeldige uitbreidingen van bestaande gebouwen. Deze gebouwen vormen een interessante ‘schaduwcanon’ die zich kritisch verhoudt tot de dominante modernistische geschiedschrijving van de architectuur. In de lustrumeditie van het tijdschrift Forum mert de titel Building upon Building toonden zij, zeer letterlijk, HvdH’s reflectie op het werk van de Duitse Reformarchitect Paul Mebes:
Ontwerpers maken gewone dingen mooier. Dat is wat Paul Mebes in 1909 deed in zijn Reformsiedlung Paul Francke: een esthetische vorm voor het wonen vinden. Het complex is geen voorloper op de woonmachines die enkele decaden later de woningbouw zouden domineren. De woningen zien eruit als huizen. Balkons, vensters, zadeldaken, deuren, hekwerken en goten vormen met elkaar een krachtige compositie die verder gaat dan een assemblage van bouwkundige noodzakelijkheden. Paul Francke paste in een nog jonge traditie van collectieve woningbouw, die niet werd ingesloten door een canon. Mebes leek de traditie te begrijpen in de basale betekenis van het woord, namelijk als oude gewoonten van grote groepen mensen. Het wonen was geen revolutionaire daad van enkelen. Juist het zoeken naar een krachtige vorm voor het alledaagse comfort van velen was wat Paul Francke tot een bijzonder progressief experiment maakt.
Een eeuw later is Paul Francke stijlvol verweerd. Uitingen van het wonen zijn manifest en verhouden zich volstrekt ontspannen tot het gebouw. Dit is geen architectuur van eergisteren. Relevant is Mebes’ vermogen zich zó vitaal binnen zijn traditie te bewegen.
